20७0 सम्म ५0 करोड चुक्तापुँजी बनाउनुपर्छ

दुई वर्षअघि साचालनमा आएको गुराँस लाईफ इन्स्युरेन्सले आगामी मंसिरको पहिलो साता सर्वसाधारणका लागि १० करोड ८० लाख रुपैयाँको सेयर बिक्री खुला गर्दैछ । सेयर बिक्रीका लागि धितोपत्र बोर्डबाट अनुमति पाईसकेको इन्स्युरेन्सले बिक्री प्रवन्धकमा एनएमबी क्यापिटललाई नियुक्त गरेको छ । सर्वसाधारणलाई सेयर बिक्री गरेपछि कम्पनीको चुक्तापुँजी ३६ करोड पुग्नेछ । सेयर बजार ओरालो लागेको अवस्थामा पनि विमा कम्पनीको सेयर प्रति सर्वसाधारणको आकर्षण रहने इन्स्युरेन्सका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुनिल देवकोटा बताउँछन् । देवकोटासँग कम्पनीको अवस्था र नयाँ सेयरका सम्वन्धमा नागरिकका नारायण सापकोटाले गरेको कुराकानीको सार

सेयर बिक्री कहिलेदेखि खुला हुँदैछ
मंसिरको पहिलो साता सेयर बिक्री खुला गर्ने योजना छ । आव्हानपत्र कात्तिक २३ मा नै सार्वजनिक हुन्छ । सेयर बिक्रीपछि कम्पनीको चुक्तापुँजी ३६ करोड पुग्नेछ । २०७० असार सम्म कम्पनीको चुक्तापुँजी ५० करोड पुर् याउनुपर्नेछ । विमा समितिबाट स्वीकृति िलंदा नै चुक्तापुँजी बढाउनुपर्ने शर्त स्वीकार गरिएको हो ।

विमा कम्पनीको सेयरप्रति बैंक तथा वित्तीय संस्थाको जस्तो आकर्षण छैन । सेयरका लागि कति आवेदन पर्ला जस्तो लाग्छ
सेयर बजार पहिले अस्वभाविक रुपमा निकै माथी गएको थियो । केही लगानीकर्ताको चलखेलमा आधारित छ नेपालको सेयर बजार । कम्पनीको नेटवर्थका आधारमा सेयरको मूल्य घटबढ हुन सकेको छैन ।
विमा कम्पनीको होस कि अरु कम्पनीको साधारण सेयरप्रति आकर्षण छ । १ सय रुपैयाँमा पाएको सेयर न्युनतम पनि २ सयमा बिक्री हुन्छ । यसका लागि पर्याप्त आवेदन नपर्ने कुरै छैन । बरु आवश्यकता भन्दा धेरै गुणाबढि आवेदन पर्नेछ ।
अर्को विषय यो कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०६४÷०६५ मा २१ लाख १४ हजार नाफा गरेको छ । आव २०६५÷०६६ मा कम्पनीको खुद नाफा ७६ लाख ४१ हजार रुपैयाँ थियो । यो वर्ष ३ महिनामा २ करोड रुपैयाँ पि्रमियम संकलन भएको छ । गत वर्ष तीन महिनामा ४४ लाख रुपैयाँ मात्र पि्रमियम संकलन भएको थियो । यो हिसावमा पनि चालु वर्षमा नाफा धेरै दिन सकिन्छ । लगानीकर्तालाई सुरुकै वर्षदेखि लाभांश दिन सक्ने अवस्था रहेकोले सेयर खरिदका लागि धेरै गुणा आवेदन पर्नेछ ।

अहिले सम्म गुराँसले जीवन विमाको कति पोलिसि बिक्री गरेको छ
अहिले सम्म समग्र जीवन विमा कम्पनीले १० लाख पोलिसि बिक्री गरेका छन् । यसमध्ये गुराँसले २१ हजार पोलिसि बिक्री गरेको छ । गुराँसका शाखा २४ पुगेको छ । बिक्री केन्द्र २६ छन् । कम्पनीकै कर्मचारीका रुपमा ८९ जनाले रोजगारी पाएका छन् । अरु एजेन्टका रुपमा ४ हजार ५ सयले रोजगारी पाएका छन् । एजेन्टका लागि ८ हजारले तालिम लिइसकेका छन् ।

जीवन विमाको बजार वृद्वि कुन रुपमा भैरहेको छ
विमाको बजार बढ्दो क्रममा छ । जीवन विमाको बजार पनि बढिरहेको छ । वार्षिक करिव २२ प्रतिशतले जीवन विमाको बजार बढेको छ । ९ वटा जीवन विमा कम्पनी साचालनमा छन् । यी कम्पनी बीच तिव्र प्रतिस्पर्धा छ । स्वस्थ्य प्रतिस्पर्धा हुन सकेको छैन । कम्पनी बढेकोले गाउँमा समेत विमाको सेवा पुगेको छ । जनचेतना पनि बढेको छ ।

विमा कम्पनी थपिन आवश्यक छ कि छैन
अनुगमन र निरिक्षण बलियो रुपमा हुने हो भने जीवन विमा कम्पनी थपिनु पर्छ । अहिलेकै अवस्थामा कम्पनी थपिन हुँदैन । विमा समितिको अनुगमन र निरिक्षणको प्रभावकारिता बढाउन नसके कम्पनी थपेर मात्र हुँदैन । भारति विमा कम्पनीमा नेपालबाट धेरै रकम गैरहेको छ । यसलाई रोक्न सक्नुपर्छ । भारतिय कम्पनीले दिने वोनसको दर नेपालको भन्दा बढि भएकोले उता विमा गर्ने नेपाली धेरै छन् । यसलाई रोक्नुपर्छ ।

जीवन विमा गर्दा के फाइदा हुन्छ भन्ने बुझाउन नसेकेकोले धेरै नेपाली यसतर्फ आकर्षित हुन नसके जस्तो लाग्दैन
लाग्छ । यसका लागि विमा समितिमा १ प्रतिशत शुल्क बुझाउने गरिएको छ । कम्पनी र समितिले समेत विमाका लागि जनचेतना बढाउने कार्यक्रम ल्याउन जरुरी छ ।
जीवन विमा आफ्नो लागि होइन । कुने बेला के हुन्छ यो जिन्दगीको भन्नै सिकंदैन । कुनै अगंभंग हुनपनि सक्छ जुनसुकै बेला । यस्तो अवस्थामा आम्दानी गर्ने क्षमता नहुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा आर्थिक सुरक्षाका लागि विमा आवश्यक पर्छ । निधन नै भए परिवारले आर्थिक राहत पाउँछन् । जीवन विमाले आर्थिक राहत दिन्छ भन्ने धेरैलाई बुझाउन बाँकी छ ।
युनाईटेड इन्स्युरेन्समा काम गरेको हिसावले निर्जिवन विमाको अनुभव तपाईसँग छ । स्वास्थ्य कृषि पशुपालनमा विमा कम्पनी किन आकर्षित नभएका होलान
स्वास्थ्य विमाका कार्यक्रम नै नआएका होइनन् । गत वर्षको बजेटमा पनि सरकारले स्वास्थ्य विमाको कार्यक्रम ल्याएको थियो । तर कार्यान्वयनमा आउन सकेन । सरकार र कम्पनीका तर्फबाट कार्यान्वयनका लागि गम्भीर पहल भएन ।

कृषि पशुपालनमा विमा कम्पनी जान नसक्नुको कारण यो क्षेत्र व्यवसायिक हुन नसक्नु हो । अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रमा कृषि पशुपालन व्यवसायिक छ र यो क्षेत्रमा विमा कम्पनी गएका छन् । यो क्षेत्रमा घाटा हुने भएकोले निर्जिवन कम्पनी नगएका हुन ।

अनुगमन र निरिक्षणको जिम्मेवारी लिएको विमा समितिको प्रभावकारीता कस्तो छ
५ कम्पनी हुँदा अनुगमनका लागि गठन भएको विमा समितिको अवस्था अहिले पनि त्यस्तै छ । कम्पनीको संख्या २५ पुगिसकेको अवस्थामा समिति उही अवस्थामा रहँदा प्रभावकारी अनुगमन हुन सक्ने कुरै भएन । विमा मार्फत अर्थतन्त्रमा सहयोग गर्न समितिलाई प्रभावकारी बनाउन आवश्यक छ ।

विमा कम्पनीले संकलन गरेको पुँजीको लगानी पारदर्शि रुपमा नभएको गुनासो आउँछ । कस्तो छ लगानीको अवस्था
विमा समितिको लगानी निर्देशिका अनुरुप कम्पनीसँग रहेको रकम लगानी भएको छ । यसका लागि वाणिज्य बैंक विकास बैंक वित्त कम्पनी सरकारी ऋणपत्र सेयर लगायतका क्षेत्र तोकिएको छ । जग्गा लगायत २० लाख रुपैयाँ भन्दा बढिको यस्तै सम्पक्ति खरिद गर्दा समितिको स्वीकृति लिनुपर्ने व्यवस्था छ । समय अनुरुप विमा कम्पनीको पुँजी पुर्वाधारका क्षेात्रमा लगानी गर्ने व्यवस्थाका लागि निर्देशिका शंसोधन जरुरी छ । जलविद्युतको क्षेत्रमा विमा कम्पनीलाई लगानी गर्न दिए मुलुकका लागि सहयोग पुग्छ । यस्तो व्यवस्थाका लागि विमा समिति सँग आग्रह गर्दछु ।