नेपाल सरकार केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागको प्रारम्भिक अनुमान अनुसार आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा
देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन वृद्धिदर आधारभूत मूल्यमा ३।५ प्रतिशत र उत्पादकको मूल्यमा ४।६
प्रतिशत रहेको छ । आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा उपरोक्त वृद्धिदरहरु क्रमशः ३।९ प्रतिशत र ४।९
प्रतिशत रहेका थिए ।
द्द। आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा कृषि क्षेत्रको उत्पादन १।१ प्रतिशत र गैर-कृषि क्षेत्रको उत्पादन ५।१
प्रतिशतले वढेको अनुमान छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षमा कृषि र गैर-कृषि क्षेत्रको वृद्धिदर क्रमशः ३।०
प्रतिशत र ४।७ प्रतिशत रहेको थियो ।
घ। मौसमी प्रतिकूलताको कारण आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा धानको उत्पादन ११।० प्रतिशतले घटेको
छ । अघिल्लो वर्ष धानको उत्पादन ५।२ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । समीक्षा वर्षमा मकैको
उत्पादनमा पनि ३।९ प्रतिशत ह्रास आएको छ भने गहँु जौं र कोदोको उत्पादन भने क्रमशः १५।८
प्रतिशत १८।८ प्रतिशत र २।३ प्रतिशतले वढेको अनुमान छ । समीक्षा वर्षमा फलफूल तथा
तरकारीको उत्पादन क्रमशः २।७ प्रतिशत र ८।९ प्रतिशतले बढेको छ ।
उपभोग लगानी र बचत
द्ध। आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा उपभोगको अँश ०।३ प्रतिशत विन्दुले वढेर
९०।६ प्रतिशत पुगेको छ । फलस्वरुप कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा गार्हस्थ्य बचतको अनुपात ९।४
प्रतिशतमात्र रहेको छ । अघिल्लो वर्ष कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा कुल पूँजी निर्माणको अनुपात ३१।९
प्रतिशत रहेकोमा आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा यस्तो अनुपातमा सीमान्त वृद्धि भई ३८।२ प्रतिशत
पुगेको छ । समीक्षा वर्ष तथा अघिल्लो वर्षका दुवै अवधिमा कुल स्थिर पूँजी निर्माण कुल गार्हस्थ्य
उत्पादनको २१।३ प्रतिशत रहेको थियो ।
कुल राष्ट्रिय खर्चयोग्य आय
छ। कुल राष्ट्रिय आम्दानीमा नेपाली कामदारले विदेशबाट पठाएको विप्रेषण एवं खुद ट्रान्सफर समावेश
गरिएको कुल राष्ट्रिय खर्चयोग्य आय आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा १८।१ प्रतिशतले बढेको अनुमान
छ । अघिल्लो वर्ष कुल राष्ट्रिय खर्चयोग्य आय २४।५ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । समीक्षा वर्षमा
कुल राष्ट्रिय खर्चयोग्य आयको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनसँगको अनुपात १२५।१ प्रतिशत रहेको
अनुमान छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो अनुपात १२६।४ प्रतिशत रहेको थियो ।
पर्यटक आगमन
ट। आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा हवाईमार्गबाट ३ लाख ६४ हजार ८३० पर्यटकले नेपाल भ्रमण गरेकोमा
आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा यो संख्यामा १२।८ प्रतिशतले वृद्धि भई ४ लाख ११ हजार ५८४ पुगेको
छ । यस अवधिमा हवाईमार्गबाट आउने पर्यटक सँख्यामध्ये भारतीय तथा तेस्रो मुलुकको अँश
क्रमशः २२।१ प्रतिशत र ७७।९ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो अँश क्रमशः २४।१ प्रतिशत
र ७५।९ प्रतिशत रहेको थियो ।
द्द
ठ। पर्यटकहरुको आगमनलाई क्षेत्रगत रुपमा विश्लेषण गर्दा समीक्षा वर्षमा तेस्रो मुलुकको पर्यटक
आगमन सँख्या १५।७ प्रतिशतले वृद्धि भई ३ लाख २० हजार ४६८ पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष तेस्रो
मुलुकको पर्यटक सँख्या ०।५ प्रतिशतले घटेको थियो । यसैगरी भारतीय पर्यटक आगमन सँख्या
समीक्षा वर्षमा ३।८ प्रतिशतले वढ्न गई ९१ हजार ११७ कायम रहेको छ । अघिल्लो वर्ष भारतीय
पर्यटक आगमन सँख्या २।३ प्रतिशतले घटेको थियो ।
वैदेशिक लगानी
ड। शान्ति सुरक्षाको अवस्थामा भएको क्रमिक सुधारका कारण समीक्षा वर्षमा वैदेशिक लगानीको
प्रतिवद्धता बढेको छ । समीक्षा वर्षमा उद्योग विभागले रु।९ अर्ब १० करोड वैदेशिक लगानी
प्रतिवद्धता भएका १७१ वटा विदेशी सँयुक्त लगानीका परियोजनाहरु स्थापनाका लागि स्वीकृित
दिएको छ । विभागले अघिल्लो वर्ष कुल रु ६ अर्ब २५ करोड बराबर वैदेशिक लगानी भएका २३०
वटा सँयुक्त विदेशी लगानीका परियोजनाहरु स्थापना गर्न स्वीकृति दिएको थियो । समीक्षा वर्षमा
दर्ता गरिएका विदेशी सँयुक्त लगानीका कुल १७१ परियोजनाहरुमध्ये सेवासम्बन्धी ७२
पर्यटनसम्बन्धी ५० उत्पादनमूलक ३७ उर्जासम्बन्धी ५ खनिजसम्बन्धी ४ कृषिसम्बन्धी २ र
निर्माणसम्बन्धी १ परियोजनाहरु रहेका छन् । अघिल्लो वर्षको तुलनामा स्वीकृत वैदेशिक लगानीमध्ये
सवैभन्दा वढी उत्पादनमूलक परियोजनामा १२१।० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ भने कृषि सम्वन्धी
परियोजनामा ९६।७ प्रतिशतले ह्रास भएको देखिन्छ ।
ढ। समीक्षा वर्षमा दर्ता भएका परियोजनाहरुबाट कुल ७ हजार ८ सय ४८ जनाले रोजगारी पाउने
अनुमान गरिएको छ । समीक्षा वर्षमा ३४ मुलुकले नेपालमा लगानी गर्न अनुमति लिएका छन् ।
मुलुकगत आधारमा हेर्दा समीक्षा वर्षमा सबैभन्दा बढी विदेशी लगानी भारतको रहेको छ । त्यसपिछ
क्रमशः मौरिसस क्यानडा र चीन रहेका छन् ।
वैदेशिक रोजगार
ज्ञण्। आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा नेपाल सरकार वैदेशिक रोजगार विभागले कुल २ लाख १७ हजार १
सय ६४ जना कामदारहरुलाई वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम स्वीकृति प्रदान गरेकोमा आर्थिक
वर्ष २०६६÷६७ मा उक्त संँख्या ३५।४ प्रतिशतले बढ्न गई कुल २ लाख ९४ हजार ९४ जना
पुगेको छ ।
ज्ञज्ञ। आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा मलेशियमा मात्र १ लाख १३ हजार ९ सय ३३ जना कामदारहरुलाई
वैदेशिक रोजगारीमा जान अनुमति दिइएको छ उक्त सँख्या अघिल्लो वर्षको तुलनामा २४०।७
प्रतिशतले बढी हो । वैदेशिक रोजगारीमा जान अनुमति दिइएका कामदारहरुमध्ये झण्डै ३८।५
प्रतिशत मलेशियाका लागि रहेका छन् । मलेसियापछि नेपाली कामदार बढी खपत गर्ने राष्ट्रहरुमा
क्रमशः साउदी अरब कतार र संयुक्त अरब इमिरेट्स रहेका छन् । आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ सम्म
वैदेशिक रोजगारीको प्रमुख गन्तब्यस्थलको रुपमा कतार रहेकोमा आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा
मलेशिया अग्रस्थानमा रहेको छ ।
मुद्रास्फीति र तलब तथा ज्यालादर
उपभोक्ता मुद्रास्फीित
ज्ञद्द। आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा वार्षिक औषत उपभोक्ता मुद्रास्फीति १३।२ प्रतिशत रहेकोमा आर्थिक
वर्ष २०६६÷६७ मा मुद्रास्फीतिमा सीमान्त रुपले सुधार भई १०।५ प्रतिशत रहेको छ । समीक्षा
वर्षमा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मूल्य सूचकाङ्क १५।४ प्रतिशतको उच्च दरले वृद्धि भए पिन
गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मूल्य सूचकाङ्क ४।७ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएकोले समग्रमा वार्षिक
औषत उपभोक्ता मुद्रास्फीति अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा सुधार भएको हो । अघिल्लो आर्थिक
वर्षमा यी समूहहरुको मूल्य सूचकाङ्कको औषत वृद्धि क्रमशः १६।७ प्रतिशत र ९।५ प्रतिशत रहेको
थियो । २०६७ असारमा वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्क १०।१ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा उक्त सूचकाङ्क ११।४ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो ।
घ
ज्ञघ। समीक्षा वर्षमा खाद्य तथा पेयपदार्थ समूहमा पर्ने वस्तुहरुमध्ये चिनी तथा चिनीजन्य वस्तुको वार्षिक
औषत मूल्यवृद्धि सबैभन्दा बढी ४५।६ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा पिन
यस उपसमूहको मूल्य सूचकाङ्कमा वार्षिक औषत ४५।९ प्रतिशतको उच्चवृद्धि कायम रहेको थियो ।
यसैगरी समीक्षा वर्षमा मसला दलहन र माछा मासु तथा फुलको मूल्य सूचकाङ्कमा वार्षिक औषत
वृद्धि क्रमशः २७।३ प्रतिशत २६।१ प्रतिशत र २०।६ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षमा सो
वृद्धिदर क्रमशः १२।३ प्रतिशत २५।० प्रतिशत र २३।४ प्रतिशत रहेको थियो । तरकारी तथा
फलफूलको वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्क अघिल्लो आर्थिक वर्षमा १२।७ प्रतिशतले वृद्धि भएकोमा
समीक्षा वर्षमा १९।९ प्रतिशत ले वृद्धि भएको छ । समीक्षा अवधिमा रेष्टुरेन्टको खाना पेय पदार्थ र
दूध तथा दूग्ध पदार्थ समूहको वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्क वृद्धिदर क्रमशः १६।८ प्रतिशत १४।६
प्रतिशत र ११।९ प्रतिशत रहेको छ । यी उपसमूहको सूचकाङ्क अघिल्लो वर्षमा क्रमशः १८।५
प्रतिशत १२।७ प्रतिशत र १५।० प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । तर आर्थिक वर्ष २०६५÷६६ मा
१६।३ प्रतिशतको उच्चदरले वृद्धि भएको तेल तथा घ्यूको मूल्य सूचकाङ्कमा भने समीक्षा वर्षमा ४।६
प्रतिशतले ह्रास आएको छ ।
ज्ञद्ध। समीक्षा वर्षमा गैर-खाद्यवस्तु तथा सेवा समूहका वस्तुहरुमध्ये सिलाइ सेवा तथा सूर्ती र सूर्तीजन्य
वस्तुको वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्क क्रमशः १३।० प्रतिशत र १२।१ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
उक्त वृद्धिदर अघिल्लो वर्ष क्रमशः १०।६ प्रतिशत र १५।४ प्रतिशत रहेको थियो । त्यस्तै समीक्षा
वर्षमा शिक्षा अध्ययन तथा मनोराजन समूहको मूल्य सूचकाङ्कमा १०।७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धिदर ८।९ प्रतिशत रहेको थियो ।
ज्ञछ। समीक्षा वर्षमा काठमाण्डौ उपत्यका तराई र पहाडको वार्षिक औसत मूल्य सूचकाङ्क क्रमशः ९।७
प्रतिशत १०।७ प्रतिशत र ११।२ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धिदर क्रमशः
१४।३ प्रतिशत १२।८ प्रतिशत र १२।७ प्रतिशत रहेको थियो ।
ज्ञट। समीक्षा वर्षमा वार्षिक औसत अन्तरर्निहित मुद्रास्फीति ९ऋयचभ क्ष्लाबितष्यल० ११।७ प्रतिशत रहेको छ ।
अघिल्लो वर्ष यस्तो मुद्रास्फीति १२।६ प्रतिशत रहेको थियो । वार्षिक विन्दुगत अन्तरर्निहित
मुद्रास्फीति २०६७ असारमा ११।२ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धि १२।५
प्रतिशत रहेको थियो ।
थोक मुद्रास्फीित
ज्ञठ। आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा वार्षिक औषत राष्ट्रिय थोक मूल्य सूचकाङ्क १२।६ प्रतिशतले वृद्धि भएको
छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धिदर १२।८ प्रतिशत रहेको थियो । थोक मूल्य अन्तर्गतका कृषिजन्य वस्तु
र स्वदेशी उत्पादित वस्तुहरुको वार्षिक औसत मूल्य सूचकाङ्क क्रमशः २२।८ प्रतिशत र ८।६
प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्ष यी सूचकाङ्कहरुको वृद्धिदर क्रमशः १४।० प्रतिशत र १०।९
प्रतिशत रहेको थियो । अघिल्लो वर्ष १२।१ प्रतिशतले वृद्धि भएको आयातित वस्तुको मुल्य सूचकाङ्क
भने समीक्षा वर्ष १।२ प्रतिशतले ह्रास हुन गएको छ । वार्षिक विन्दुगत थोक मूल्य सूचकाङ्कको
वृद्धिदर भने २०६६ असारमा १५।३ प्रतिशत रहेकोमा २०६७ असारमा सुधार भई ७।० प्रतिशतमा
सीमित रहेको छ ।
ज्ञड। समीक्षा वर्षमा कृषिजन्य वस्तु अन्तर्गत नगदे वाली मसला र पशुजन्य उत्पादन समूहतर्फको
वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्कको वृद्धिदर क्रमशः ३८।० प्रतिशत ३७।६ प्रतिशत र ३१।० प्रतिशत
रहेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धिदर क्रमशः ४।१ प्रतिशत ११।४ प्रतिशत र २६।३ प्रतिशत रहेको
थियो ।
ज्ञढ। समीक्षा वर्षमा स्वदेशमा उत्पादित वस्तुहरुमध्ये पेय पदार्थ तथा सूर्तिजन्य वस्तु खाद्यजन्य वस्तु र
निर्माण सामग्रीको वार्षिक औसत मूल्य सूचकाङ्कमा क्रमशः १३।४ प्रतिशत १२।५ प्रतिशत र ४।०
प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्ष उक्त सूचकाङ्कहरुमा क्रमशः ११।७ प्रतिशत ११।४ प्रतिशत
र ११।१ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो ।
द्ध
द्दण्। समीक्षा वर्षमा आयातित औषधी एवं कपडाजन्य वस्तुहरुको वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्कमा क्रमशः
७।५ प्रतिशत र ३।० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्ष यी समूहहरुमा क्रमशः ५।९ प्रतिशत
र १५।६ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । अघिल्लो वर्ष १०।४ प्रतिशतको वृद्धिको तुलनामा समीक्षा
वर्षमा पेट्रोलियम वस्तु तथा कोइलाको वार्षिक औषत मूल्य सूचकाङ्कमा ४।८ प्रतिशतले ह्रास
आएको छ ।
राष्ट्रिय तलव तथा ज्यालादर सूचकाङ्क
द्दज्ञ। आर्थिक वर्ष २०६६÷६७ मा वार्षिक औषत राष्ट्रिय तलब तथा ज्यालादर सूचकाङ्क १७।२ प्रतिशतले
बढेको छ । अघिल्लो वर्ष यस्तो वृद्धिदर १५।३ प्रतिशत रहेको थियो । राष्ट्रिय तलब तथा ज्यालादर
सूचकाङ्कमध्ये तलवको सूचकाङ्क वार्षिक औसत २०।२ प्रतिशतले र ज्यालादरको सूचकाङ्क वार्षिक
औसत १६।३ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । यस्तो वृद्धिदर अघिल्लो वर्ष क्रमशः १०।५ प्रतिशत र १६।९
प्रतिशत रहेको थियो । समीक्षा वर्षमा सरकारी कर्मचारी सँस्थानका कर्मचारी सेना तथा प्रहरी र
शिक्षकहरुको तलव वृद्धिदर सूचकाङ्क क्रमशः २३।६ प्रतिशत १८।६ प्रतिशत २२।७ प्रतिशत र २९।७
प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो बर्ष यस्तो वृद्धिदर क्रमशः १८।७ प्रतिशत १४।२ प्रतिशत २०।६
प्रतिशत र ९।५ प्रतिशत रहेको थियो । कृषि औद्योगिक र निर्माण मजदूरहरुको वार्षिक ज्यालादर
सूचकाङ्कमा भएको बृद्धिको कारणले राष्ट्रिय तलव तथा ज्यालादर सूचकाङ्कमा चाप पर्न गएको हो ।
२०६६ असारमा १८।४ प्रतिशतले बढेको वार्षिक विन्दुगत राष्ट्रिय तलब तथा ज्यालादर सूचकाङ्क
२०६७ असारमा १५।८ प्रतिशतको दरले मात्र वृद्धि भएको छ ।
वाह्य क्षेत्र
वैदे
